Gendergelijkheid in de publieke ruimte: een gids ter attentie van lokale autoriteiten

Uit de cijfers van de recente Veiligheidsmonitor blijkt dat vrouwen zich in de openbare ruimte opvallend minder veilig voelen dan mannen.

Het gebruik van de publieke ruimte wordt bepaald door seksuele codes of gendernormen, waardoor vrouwen en mannen zich anders in de stad verplaatsen. Vrouwen volgen andere trajecten en ook hun motivatie voor verplaatsing verschilt significant van die van mannen. Vaak worden ze namelijk geconfronteerd met andere moeilijkheden dan mannen, omdat de publieke ruimte ook vandaag nog gedomineerd wordt door mannen.

Die ongelijke toegang en gebruik van de publieke ruimte versterkt niet alleen het onveiligheidsgevoel van vrouwen maar stelt ook een beperking in hun bewegingsvrijheid en mobiliteit in de stad, gemeente of wijk. Dit heeft vaak negatieve gevolgen voor de zelfontwikkeling van vrouwen.

Het Europees charter voor gelijkheid van vrouwen en mannen op lokaal vlak
Lokale besturen hebben de mogelijkheid om te streven naar gendergelijkheid. Nochtans verschilt de mate waarin gemeenten zich engageren voor voor gendergelijkheid sterk. Sommige gemeenten duiden expliciet een lokale mandataris aan die belast is met gelijke kansen, andere doen dat niet. Daarnaast stelden we ook vast dat slechts een kleine minderheid van onze gemeenten het Europees charter voor gelijkheid van vrouwen en mannen op lokaal vlak – een initiatief van de Raad der Europese Gemeenten en Regio’s (CEMR) – ondertekende. Door de ondertekening van dit charter gaan de lokale overheden het expliciete engagement aan om zich in te zetten voor meer gendergelijkheid.

Lokale besturen kunnen daarmee rekening houden in de besluitvorming over de constructie, het ontwerp en de organisatie van de stad of gemeente. Goede plannen kunnen ertoe bijdragen dat een stad of gemeente aantrekkelijk, egalitair en toegankelijk is voor iedereen. Het gaat dus om het ontwikkelen van een geïntegreerde benadering van gelijkheid tussen man en vrouw en een strategie die transversaal is voor de hele stad of gemeente.

De gids ‘Gendergelijkheid in de publieke ruimte’ kan inspirerend zijn voor de lokale besturen. Deze vertrekt vanuit concrete vragen: hoe manifesteert gender zich in de publieke ruimte? Hoe verplaatsen vrouwen en mannen zich in de stad/gemeente/wijk? Worden vrouwen en mannen betrokken bij de besluitvorming van hun stad, gemeente of wijk? Wordt er bij de constructie, het ontwerp en de organisatie van de stad, gemeente of wijk rekening gehouden met vrouwen en mannen? Genieten vrouwen en mannen op een gelijke manier van de infrastructuur en publieke diensten? Daarnaast komen ook vijf thema’s aan bod: gendermainstreaming, circulatie, urbanisatie, seksuele intimidatie op straat en participatie.

Veiligheidsmonitor bevestigt groter onveiligheidsgevoel bij vrouwen
Dat vrouwen zich in de openbare ruimte onveiliger voelen dan mannen, wordt ook bevestigd door de cijfers van de meest recente veiligheidsmonitor. Op zowat alle vragen geven vrouwen aan zich meer bedreigd te voelen. Dat geldt o.a. voor woninginbraken, zakkenrollerij en gauwdiefstallen, geluidshinder door personen op de openbare weg, door het verkeer of door de buren, mensen die op straat worden lastiggevallen, sluikstorten en zwerfvuil, defecte of ontbrekende straatverlichting.

Opvallende cijfers zijn er voor onaangepaste snelheid in het verkeer, agressief verkeersgedrag en hinderlijk parkeren.

Opmerkelijk veel vrouwen geven in de veiligheidsmonitor aan dat ze bepaalde plaatsen in de gemeente mijden. Zo vermijden ze onder meer om bij duisternis het huis te verlaten, doen ze de deur niet open voor onbekenden en ontwijken ze drukbezochte evenementen en het openbaar vervoer.

Raadpleeg de gids “Gendergelijkheid in de publieke ruimte”

Bron: FOD Binnenlandse Zaken